Kun je eigenlijk wel pijnloos bevallen?

Gelijk tekenen bij het kruisje als je zo'n pijnloze bevalling krijgt aangeboden, toch? Als je er weleens over gehoord hebt, ben je vast erg benieuwd hoe mensen dat voor elkaar hebben gekregen. In deze blog neem ik je mee langs het concept 'pijnloos bevallen': hoe werkt dat, bestaat het echt en wat kun je doen om er zo dicht mogelijk bij in de buurt te komen?

De theorie

Heb je hier weleens bij stilgestaan? Het baren van je baby is voor het vrouwelijk lichaam een normale functie. Het proces wordt aangestuurd vanuit het autonome zenuwstelsel, dat alles regelt wat vanzelf gebeurt, zonder dat je er actief mee bezig bent. Je kunt het vergelijken met het feit dat je hart steeds samentrekt, net als je longen, je darmen en je maag. Doe je niets speciaals voor, gebeurt gewoon vanzelf. Je baarmoeder is in feite een spier met een soortgelijke werking als iedere andere spier in je lichaam. Als jij nu een zware doos optilt, heb je dan pijn? Waarschijnlijk niet. Waarom niet? Omdat je je spier gebruikt zoals 'ie bedoeld is te functioneren. Dat is ook het gedachtegoed achter pijnloos bevallen: een normale fysieke functie gaat niet gepaard met pijn, noch met grote gevaren. Je lichaam is ervoor gemaakt. Waarom zou het al haar functies pijnloos kunnen uitvoeren, maar alleen het baren van je baby niet? Dat klinkt gewoon onlogisch.

De praktijk

De meeste vrouwen ervaren een bepaalde mate van pijn tijdens hun bevalling. De een vindt het heftiger dan de ander. 'Ondragelijke pijn' is echter echt een uitzondering, in tegenstelling tot het beeld dat bestaat over bevallen. Ik zeg 'de meeste', omdat er wel degelijk vrouwen zijn die aangeven geen pijn te hebben ervaren tijdens hun bevalling, zonder gebruik te hebben gemaakt van pijnbestrijding.

Waar zit het verschil tussen de theorie en de praktijk?

In de eerste plaats: wees je bewust van de relatie tussen je lichaam & geest. Hoe jij iets ervaart wordt bepaald door hoe jouw hersenen het interpreteren. Ben je voorgeprogrammeerd met de gedachte dat bevallen afschuwelijk veel pijn doet, dan zul je de sensaties in je lichaam ook als zodanig ervaren. Maar ben jij je precies bewust van wat er nu eigenlijk plaatsvindt in je lichaam waardoor je voelt wat je voelt, dan ervaar je die sensaties heel anders. En heb je nog nooit in je leven gehoord dat bevallen ongemakkelijk kan zijn, dan zul je hoogstwaarschijnlijk een hele fijne bevalervaring hebben. Dit laatste weten we uit de verslaglegging van artsen die pijnloze bevallingen hebben geobserveerd. Juist de vrouwen die geen idee hadden dat het pijn zou kunnen doen, hebben ook geen pijn ervaren. Mindset is dus key.

In de tweede plaats; je geboorteomgeving is enorm belangrijk. Voel jij je veilig? Dan maak je in hoge mate je lichaamseigen pijnstillend en ontspannend hormoon 'endorfine' aan. Voel jij je onzeker of angstig? Dan zijn juist je stresshormonen op de voorgrond die ervoor zorgen dat je 'op scherp' staat en sensaties heftiger ervaart. Een veilige omgeving staat dus gelijk aan een meer comfortabele baring.

In de derde plaats; de mate waarin het natuurlijk proces de ruimte krijgt is een zwaar wegende factor. De interactie tussen de hormonen die het proces aansturen is heel gevoelig. Het hormoon oxytocine, dat de samentrekkingen veroorzaakt, zorgt voor de aanmaak van het hormoon endorfine, dat je diep laat ontspannen. Wanneer er kunstmatig wordt ingegrepen is de kans groter dat je (meer) pijn ervaart. Dat heeft er onder andere mee te maken dat bij toediening van kunstmatige hormonen (weeënopwekkers) het lichaam niet geprikkeld wordt om zelf ook endorfine aan te gaan maken. Zo krijg je wel de samentrekkingen, maar niet de 'roes'. Daarnaast zijn kunstmatige samentrekkingen vaak ook sterker dan de natuurlijke en zijn er geen 'pauzes' zoals die er in het natuurlijke baringsproces wel zijn. En dat wordt als heftiger ervaren.

Wat kun je doen om zo min mogelijk pijn te ervaren tijdens je bevalling?

Een goede voorbereiding is het startpunt. Dan weet je wat er gebeurt in je lichaam en kun je beredeneren wat je nodig hebt om met dat proces mee te werken. Het begrijpen van wat je voelt alleen al maakt een wereld van verschil in hoe jij de sensaties ervaart. Andere succesfactoren zijn:

- continue ondersteuning door je partner of een professional

- zorgvuldig samenstellen van je geboorteteam; de keuze voor zorgverleners waarbij jij je prettig voelt is essentieel voor het ervaren van een gevoel van veiligheid

- intuïtief baren; dus echt je lichaam volgen in plaats van andermans aanwijzingen of je idee van hoe het 'moet'

- ademhalingstechnieken inzetten die je zenuwstelsel steeds het signaal geven dat je veilig bent

- gebruik maken van warmte en water om je te helpen ontspannen

- veelvuldig van houding wisselen en lekker in beweging blijven

- de tijd geven aan het proces; niets forceren of overhaasten

Tip: als je in het dagelijks leven merkt dat je 'pijn' voelt; probeer eens te benoemen wat het preciés is dat je voelt. Sla de term 'pijn' over en maak de sensatie heel concreet. Voel je druk? Voel je iets branderigs? Voel je rek? En waar voel je dit precies? Je zult merken dat het de sensatie een stuk 'behapbaarder' maakt als je exact benoemt wat je voelt.

Wil jij álles leren over het creëren van de optimale omstandigheden voor een soepele geboorte? Meld je dan vooral aan voor een fijne cursus die bij jou past!